صنعت انیمیشن در ایران طی سالهای اخیر پیشرفتهای قابل توجهی داشته و توانسته جایگاه ویژهای در میان مخاطبان داخلی و حتی بینالمللی پیدا کند. انیمیشنهای ایرانی با تکیه بر فرهنگ غنی، تاریخ پرفرازونشیب و داستانسرایی خلاقانه، نه تنها سرگرمکننده هستند، بلکه گاه پیامهای عمیقی را نیز منتقل میکنند. در این مقاله از تماشاخونه، به معرفی برخی از بهترین انیمیشنهای ایرانی میپردازیم که به دلیل کیفیت ساخت، داستان جذاب و تأثیرگذاری فرهنگی، شایسته توجه هستند. فهرست زیر بر اساس امتیاز سایت IMDb و از زیاد به کم مرتب شده است.
فهرست مطالب
پهلوانان
- کارگردان: سیاوش زرینآبادی
- صداپیشگان: پرویز پرستویی، خسرو خسروشاهی، ژرژ پطرسی
«پهلوانان» سریالی انیمیشنی است که با محوریت شخصیت تاریخی «پوریای ولی» و فضای سنتی ایران ساخته شده است. این مجموعه با ترکیب داستانهای اخلاقی و حماسی، ماجراهای پهلوانان یک شهر خیالی به نام «خوارزم» را به تصویر میکشد.

ببعی قهرمان
- کارگردان: حسین صفارزادگان، میثم حسینی
- صداپیشگان: امیرحسین رستمی، نصرالله مدقالچی، ناهید امیریان، شهره روحی، منوچهر زندهدل، مهدی طهماسبی
«ببعی قهرمان»انیمیشنی کمدی و خانوادگی است که در سال ۱۴۰۲) به کارگردانی مشترک حسین صفارزادگان و میثم حسینی ساخته شده و از ۴ مهر ۱۴۰۳ در حال اکران بوده است. این اثر با شخصیتپردازی طنزآمیز و داستانی ساده اما سرگرمکننده، ماجراهای یک گوسفند قهرمان به نام ببعی را دنبال میکند. در خلاصه این اثر آمده است: «ببعی که همیشه مجلات جغد قهرمان درباره پرواز را میخواند در سر رویای پرواز دارد و میخواهد مانند یک پرنده پرواز کند.»

شکرستان
- کارگردان: محمدرضا عابدی
- صداپیشگان: مرتضی احمدی، علی همت مومیوند، شهاب حسینی، شهروز ملک آرایی
«شکرستان» یکی از محبوبترین سریالهای انیمیشنی ایرانی است که با الهام از فرهنگ و ادبیات عامه ایران ساخته شده است. این مجموعه با شخصیتهای متنوع و داستانهای طنزآمیز که گاه پندآموز هستند، توانسته جایگاه ویژهای در میان مخاطبان ایرانی پیدا کند و در فضاهای مجازی مورد استقبال و اشتراکگذاری قرار بگیرد.

لوپتو
- کارگردان: عباس عسگری
- صداپیشگان: جواد رضویان، حسین شریفی، یوسف صیادی
«لوپتو» با نام انگلیسی Loopto انیمیشنی شاد و موزیکال است که در سال ۱۴۰۱ (2022) به کارگردانی عباس عسگری منتشر شد. این اثر داستان پسری به نام آرش را روایت میکند که در کارگاه اسباببازیسازی پدرش با چالشهایی مواجه میشود و در نهایت به کشف استعدادهایش میرسد. صداپیشگان این انیمیشن شامل جواد رضویان، حسین شریفی و یوسف صیادی هستند که با صداهای پرانرژی خود به جذابیت آن افزودهاند.
آخرین داستان
- کارگردان: اشکان رهگذر
- صداپیشگان: لیلا حاتمی، پرویز پرستویی، حامد بهداد
«آخرین داستان» یکی از برجستهترین آثار انیمیشن ایرانی است که با اقتباسی آزاد از داستان ضحاک در «شاهنامه» فردوسی ساخته شده است. این انیمیشن با تلفیق جلوههای بصری خیرهکننده و داستانی حماسی، روایتگر نبرد خیر و شر است. این اثر که اولین انیمیشن ایرانی راهیافته به رقابتهای اسکار محسوب میشود، به دلیل کیفیت فنی و هنری بالا، در سطح بینالمللی نیز مورد تحسین قرار گرفته است.

بچه زرنگ
- کارگردان: هادی محمدیان، بهنود نکویی، محمدجواد جنتی
- صداپیشگان: جواد رضویان، هومن حاجیعبداللهی، هدایت هاشمی
انیمیشن «بچه زرنگ» یک اثر ماجراجویانه و خانوادگی است که در سال ۱۴۰۱ توسط گروه هنر پویا تولید شده است. این انیمیشن به کارگردانی هادی محمدیان، بهنود نکویی و محمد جواد جنتی ساخته شده و داستانی جذاب درباره شجاعت و هوش یک کودک را روایت میکند. صداپیشگان این اثر شامل هنرمندانی چون جواد رضویان، هومن حاجیعبداللهی و هدایت هاشمی هستند که به شخصیتها جان بخشیدهاند. امتیاز IMDb این انیمیشن در حال حاضر 6.8 از 10 است که نشاندهنده استقبال نسبی مخاطبان از آن بوده است.

شنگول و منگول
کارگردان: کیانوش دالوند و فرزاد دالوند
«شنگول و منگول» یکی از انیمیشنهای ایرانی است که با اقتباس از داستانهای عامیانه و قصههای کودکانه ایرانی ساخته شده است. این اثر با محوریت ماجراهای طنزآمیز و پندآموز دو شخصیت معروف به نامهای شنگول و منگول، تلاش میکند کودکان را با فرهنگ و داستانهای سنتی ایران آشنا کند. شنگول و منگول به کارگردانی کیانوش دالوند و فرزاد دالوند و تهیهکنندگی داریوش دالوند و سارا امامی در مورد گرگ بدجنسی است که با خوردن حیوانات جنگل محیطی پر از ترس و وحشت را در جنگل حکمفرما کرده و حالا وقت آن است که جلوی او گرفته شود. داستان انیمیشن شنگول و منگول در مورد اتحاد و همدلی حیوانات جنگل به سرکردگی برههاست که میخواهند جلوی ستمگری گرگ بدجنس را بگیرند.

قلب سیمرغ
- کارگردان: وحید نصیریان
- صداپیشگان: مهران مدیری، بهرام رادان، هنگامه قاضیانی
«قلب سیمرغ» انیمیشنی در ژانر فانتزی و حماسی است که در سال ۱۳۸۹ به کارگردانی وحید نصیریان ساخته شد. این اثر با الهام از اساطیر ایرانی، داستانی ماجراجویانه را دنبال میکند که در آن شخصیتها در جستجوی حقیقت و رستگاری هستند. صداپیشگان این انیمیشن شامل مهران مدیری، بهرام رادان و هنگامه قاضیانی میشوند که به شخصیتپردازی قوی آن کمک کردهاند.
رستم و سهراب
- کارگردان: کیانوش دالوند
- صداپیشگان: پرویز پرستویی، امین حیایی، کتایون ریاحی
انیمیشن «رستم و سهراب» در سال ۱۳۹۲ به کارگردانی کیانوش دالوند عرضه شد و بر اساس داستان معروف شاهنامهی فردوسی ساخته شده است. این اثر حماسی، روایتگر نبرد تراژیک میان رستم، پهلوان نامی ایران، و پسرش سهراب است که به موضوعاتی چون سرنوشت و تقدیر میپردازد. صداپیشگان این انیمیشن شامل افرادی چون پرویز پرستویی، امین حیایی و کتایون ریاحی هستند که به خوبی حس حماسی داستان را منتقل کردهاند.
امین و اکوان
- کارگردان: زحل رضوی
- صداپیشگان: اشکان خطیبی، ژاله صامتی، حامد بهداد
انیمیشن «امین و اکوان»در سال ۱۳۹۷ به کارگردانی زحل رضوی تولید شد. این اثر داستانی ماجراجویانه و اخلاقی را روایت میکند که در آن دو برادر در مسیری پرچالش قرار میگیرند و با مسائل هویت و برادری مواجه میشوند. صداپیشگان این انیمیشن شامل اشکان خطیبی، ژاله صامتی و حامد بهداد هستند که به خوبی احساسات شخصیتها را منتقل کردهاند.
شاهزاده روم
- کارگردان: هادی محمدیان
- صداپیشگان: لیلا حاتمی، ناصر طهماسب، منوچهر اسماعیلی
«شاهزاده روم» یا The Princess of Rome یک انیمیشن تاریخی و ملودرام ایرانی است که در سال ۱۳۹۴به کارگردانی هادی محمدیان و تهیهکنندگی حامد جعفری منتشر شد. این اثر داستان عشق و فداکاری ملیکا، شاهزادهای مسیحی از نوادگان یشوعا، را به تصویر میکشد که در بستر تاریخی اسلام قرار میگیرد. صداپیشگی این انیمیشن توسط هنرمندانی چون لیلا حاتمی، ناصر طهماسب و منوچهر اسماعیلی انجام شده که به جذابیت آن افزوده است. امتیاز IMDb این انیمیشن 5.9 از 10 است و به عنوان یکی از آثار برجستهی انیمیشن ایرانی شناخته میشود.
تهران ۱۵۰۰
- کارگردان: بهرام عظیمی
- صداپیشگان: مهران مدیری، هدیه تهرانی، بهرام رادان
«تهران ۱۵۰۰» اولین انیمیشن سینمایی بلند ایرانی با تکنیک موشنکپچر است که در زمان خود نوآوری بزرگی محسوب میشد. این انیمیشن با طنزی اجتماعی، تهرانی خیالی در سال ۱۵۰۰ هجری شمسی را به تصویر میکشد و ماجراهای یک راننده تاکسی به نام «اکبر» را دنبال میکند.
فیلشاه
- کارگردان: هادی محمدیان
- صداپیشگان: سعید شیخزاده، ناصر طهماسب، جواد پزشکیان
«فیلشاه» یکی از پرفروشترین انیمیشنهای سینمایی ایران است که با استقبال گسترده مخاطبان مواجه شد. این انیمیشن داستانی طنزآمیز و خانوادگی دارد و ماجراهای یک فیل جوان به نام «شادفیل» را روایت میکند که درگیر ماجراهایی خندهدار و در عین حال پندآموز میشود.
پسر دلفینی
- کارگردان: محمد خیراندیش
- صداپیشگان: ثریا قاسمی، حامد عزیزی، تینا هاشمی
«پسر دلفینی» یکی از انیمیشنهای جدید و موفق ایرانی است که با همکاری چند کشور از جمله ایران، آلمان، ترکیه و روسیه ساخته شده است. این اثر در ژانر ماجراجویی و کمدی، داستان پسری به نام «پسر دلفینی» را روایت میکند که در کنار دوستان دریایی خود به ماجراهایی هیجانانگیز میپردازد.

بنیامین
- کارگردان: محسن عنایتی
- صداپیشگان: چنگیز جلیلوند، ناصر طهماسب، سعید مظفری
«بنیامین» انیمیشنی با زمینه تاریخی و مذهبی است که داستان پسری به همین نام را در دوره فراعنه مصر روایت میکند. او برای نجات مادرش سفری پرخطر را آغاز میکند و در این مسیر درسهای مهمی از شجاعت و ایمان میآموزد.
مسافری از گانورا
- کارگردان: سیداحمد علمدار و نویسندگی و تهیه کنندگی سیدمحمد حسین علمدار
- صداپیشگان: هومن کریمی، عاطفه رضواننیا، شهره روحی، امین قاضی، لیلا سودبخش
«مسافری از گانورا» انیمیشنی فانتزی و ماجراجویانه است که داستان موجودی خیالی از سرزمینی ناشناخته به نام گانورا را روایت میکند. این انیمیشن با هدف سرگرم کردن کودکان و آموزش مفاهیم ساده اخلاقی ساخته شده است. انیمیشن مسافری از گانورا به کارگردانی سیداحمد علمدار و نویسندگی و تهیهکنندگی سیدمحمد حسین علمدار ساخته شده و محصول سال۱۴۰۲ است.
ساعت جادویی
- کارگردان: محمدعلی بصیری نیک
- صداپیشگان: حامد کاتبی، محمد مطهری، شوکت حجت
انیمیشن ساعت جادویی به کارگردانی و نویسندگی محمدعلی بصیری نیک و تهیهکنندگی محمد مهدی نخعی راد محصول ۱۴۰۲ است. داستان این انیمیشن درباره پسری به نام عماد است که پس از شاگرد اول شدن در مدرسه، هدیهای جادویی از طرف پدربزرگش دریافت میکند: یک ساعت اسرارآمیز که او را به گذشتهای دور میبرد. عماد به دوران کودکی مادربزرگش در مشهد سفر میکند و با رویداد تاریخی مهمی، یعنی قیام گوهرشاد، روبهرو میشود. این سفر نهتنها جنبهای سرگرمکننده دارد، بلکه با معرفی فرهنگها، مشاغل سنتی مثل نمدبافی و کلاه نمدی و همچنین معماری گذشته، تجربهای آموزشی برای کودکان و نوجوانان فراهم میآورد، اما برای کودکان زیر ۱۰ سال مناسب نیست.

کلام آخر
انیمیشنهای ایرانی با تکیه بر فرهنگ و تاریخ غنی این سرزمین، توانستهاند در سالهای اخیر گامهای بلندی در مسیر پیشرفت بردارند. از آثار سینمایی مانند «آخرین داستان» و «فیلشاه» گرفته تا سریالهای محبوب مانند «شکرستان» و «پهلوانان»، و حتی انیمیشنهای تازهای مانند «شنگول و منگول»، «مسافری از گانورا» و «ساعت جادویی»، این آثار نشاندهنده ظرفیت بالای هنرمندان ایرانی در خلق آثاری متنوع و تأثیرگذار هستند. هرچند صنعت انیمیشن ایران هنوز راه درازی برای رقابت با غولهای جهانی در پیش دارد، اما این آثار نشان میدهند که با حمایت و سرمایهگذاری مناسب، میتوان آیندهای روشن برای این هنر در ایران متصور شد.


