معرفی انواع زاویه دید در سینما

تنظیم مناسب زوایای دوربین در فیلم‌برداری نقش مهمی در تعیین کیفیت فیلم ایفا می‌کند. این روشی است که فیلم‌سازان از طریق آن پیام‌ها و احساسات مختلفی را به بینندگان منتقل می‌کنند. مقاله زیر به شما کمک می‌کند تا انواع زاویه دید در سینما را بهتر درک کنید.  

نمای متوسط (Medium Shot)  

زاویه دوربینی که در فیلم‌برداری در فاصله مناسبی از سوژه، معمولاً از شانه یا سینه بازیگر، قرار می‌گیرد، نمای متوسط نامیده می‌شود. فیلم‌بردار از این زاویه دوربین، برای انتقال واضح احساسات و اقدامات شخصیت‌ها استفاده می‌کند، اما همچنان سطح طبیعی صحنه را حفظ می‌کند. نمای متوسط اغلب در مستندها، فیلم‌های کوتاه و سریال‌های تلویزیونی برای ایجاد پیوستگی بین نماها به‌کار می‌رود. 

نمای نزدیک (Close Up)  

نمای نزدیک زاویه‌ای رایج در ویدئوهای تبلیغاتی برای معرفی محصولات است. در این زاویه، دوربین نزدیک به شخصیت یا شیء قرار می‌گیرد تا روی هر جزئیات کوچک تمرکز کند و جزئیات مهم را برجسته سازد. این زاویه در سکانس‌های اکشن تنش خوبی ایجاد می‌کند.  

نمای نزدیک قطبی یا اکستریم (Extreme Close Up)  

نمای نزدیک نوعی فیلم‌برداری است که در آن فیلم‌بردار می‌تواند بخش کوچکی از چهره یا برجستگی چشم بازیگر را ضبط کند. از این زاویه دوربین اغلب برای تمرکز بر افکار و احساسات شخصیت یا ایجاد تنش و ترس برای مخاطبان استفاده می‌شود. 

نمای بلند یا نمای عریض (Long Shot or Wide Shot) 

این زاویه دوربین در فیلم‌برداری به فیلم‌برداران اجازه می‌دهد افراد یا صحنه‌ها را از فاصله‌ای دور ضبط کنند تا کل کادر با دامنه بزرگی پر شود. زاویه عریض اغلب برای معرفی یک مکان به بیننده یا ارائه دید کلی از رویدادهایی که در یک صحنه رخ می‌دهد، استفاده می‌شود. این زاویه در فیلم‌های اکشن، مستندها، تریلرها، فیلم‌های علمی تخیلی و سریال‌های تلویزیونی بیشتر به کار می‌رود.

نمای فوق عریض یا نمای پانورامیک (Extra Wide Shot (EWS) or Panoramic View)  

برای مثال، نمای فوق عریض برای اثرات طنزآمیز یا مشخص کردن یک صحنه به‌کار می‌رود و سپس ناگهان به یک صحنه پانورامیک تبدیل می‌شود، که کوچکی یا نگاه شخصیت را القا می‌کند. در واقع این نما بیشتر برای شناسایی یک شخصیت در محیط اصلی که در آن قرار دارد استفاده می‌شود. 

نمای ثابت یا ساکن (Static Shot)  

با نمای ثابت، مخاطبان می‌توانند از طریق پنجره‌ای مستقیم به دنیایی دیگر نگاه کنند. بازیگران می‌توانند وارد کادر شوند یا از آن خارج شوند؛ ویژگی خاص این نما این است که دوربین ثابت باقی می‌ماند و حرکت نمی‌کند.

نمای زاویه پایین (Low Angle Shot)  

یکی از زوایای اصلی دوربین که دانستن آن برای هر فیلمبرداری ضروری است، زاویه پایین است. این زاویه دوربین برای ضبط نماهای نزدیک افراد یا گروهی از آن‌ها در صحنه‌ها استفاده می‌شود و در ایجاد ارتباط ویژه بین مخاطبان و مسائل در حال وقوع در داستان نقش ویژه‌ای دارد. ایجاد یک صحنه متفاوت به منظور جلب توجه مخاطبان به موقعیتی که به بهترین شکل در ادامه حل می‌شود هم از نمونه‌های کاربردهای نمای زاویه پایین است.

نمای زاویه بالا (High Angle Shot) 

وقتی صحبت از زوایای دوربین در فیلم‌برداری می‌شود، علاوه بر زاویه پایین، زاویه بالا نیز وجود دارد که اولین وظیفه‌اش دیدن کل صحنه رویداد است. این نما به کارگردان دید گسترده‌تری از آنچه در حال وقوع است می‌دهد. استفاده از این زاویه به ایجاد حسی قوی از آنچه روی صفحه نمایش اتفاق می‌افتد کمک می‌کند و جلب مخاطبان به اوج داستان آسان‌تر می‌شود. 

نمای از بالای سر (Overhead Shot)  

شما می‌توانید نمای از بالای سر را به‌راحتی در فیلم‌های بیشماری ببینید، برای مثال در فیلم «پرندگان» هیچکاک از این نما بسیار استفاده شده است. هدف اصلی این نمای از بالای سر این است که بیننده قوانین موجود در داستان یا نوبت اهمیت شخصیت‌های درگیر در صحنه را ببیند.  

 نمای دو نفره (Two Shot)  

 نمای دو نفره به زاویه‌ای از دوربین گفته می‌شود که از صحنه‌ای فیلمبرداری می‌کند که تنها دو نفر در آن حضور دارند. وقتی دو شخصیت در کنار یکدیگر قرار گرقته‌اند می توان از نمای دو نفره برا ثبت حالات آن‌ها در ارتباط با یکدیگر استفاده کرد. این نما با نمایی که دو بازیگر در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند متفاوت است.

نمای هلندی یا نمای کج (Dutch Angle)

زاویه دید هلندی زمانی اتفاق می‌افتد که فیلمبردار دوربین را روی محور چرخش خود زاویه‌دار یا اصطلاحا کج می‌کند، به‌طوری که خط افق دیگر قابل مشاهده نیست. این زوایای دوربین در فیلم‌برداری اغلب برای نشان دادن حالت ذهنی ناپایدار یا سردرگم و گیج یک شخصیت استفاده می‌شود.  

نمای بالای شانه (Over the Shoulder: OTS)  

نمای بالای شانه زاویه‌ای رایج در فیلم‌برداری است که از پشت شانه شخصیت دیگر گرفته می‌شود. شانه‌ها، گردن یا پشت سر شخصیت به دوربین بسیار نزدیک است، اما همچنان قابل مشاهده است. این نما اغلب برای تأکید بر ارتباط بین دو شخصیت در گفتگو استفاده می‌شود.

نمای نقطه دید بالای شانه (Point of View Over the Shoulder)

این نمای نقطه دید بالای شانه به بیننده امکان می‌دهد خود را در یک گفتگوی جعلی از دیدگاه سوژه اصلی غوطه‌ور کند. در این نما تعاملی با طرف مقابل وجود خواهد داشت و این به مخاطب کمک می‌کند تا بیشتر روی داستان تمرکز کند تا بر اساس روایت طرف مقابل داستان را ببیند و در عین حال همچنان دیدش کمی عینی باشد.  تفاوت این نما با نمای بالای شانه در این است که تمرکز بر شخصیت مقابل است نه شخصیتی که از بالای شانه‌اش فیلمبرداری می‌شود.

نماهای برش‌خورده (Cutaway Shots) 

نماهای برش خورده به منزله هشدارهایی برای هدایت چشم به جنبه‌های مختلف در یک صحنه استفاده می‌شوند. این روش همچنین راهی است که فیلم‌برداران برای استفاده از بخش ویرایش‌شده فیلمبرداری‌ها از آن استفاده می‌کنند.  

نماهای دنبال‌کننده و نماهای بلند (Tracking Shots and Long Takes)  

نمای دنبال‌کننده و نمای بلند این ویژگی را دارند که به بازیگران اجازه می‌دهند به‌طور طبیعی و مداوم، بدون وقفه ناشی از برش صحنه‌ها، به راحتی بازی کنند. فیلمبردار با استفاده از نمای دنبال‌کننده و نمای بلند، به ایجاد حس واقعی و زنده در داستان کمک می‌کند و باعث می‌شود مخاطبان احساس کنند واقعاً در داستان مشارکت دارند. 

نمای نقطه دید ( Point of View: POV)  

این نما دیدگاه یک شخصیت خاص را در یک صحنه فیلم شبیه‌سازی می‌کند. این زاویه دوربین را مستقیماً در جایگاه سر فرد قرار می‌دهد تا بیننده بتواند حالت عاطفی فعلی شخصیت فیلم را به خوبی تجربه کند. برخی از سناریوهای رایج شامل بیدار شدن شخصیت، از دست دادن تدریجی هوشیاری یا نگاه کردن به چیزی مانند زمان رانندگی، با این زاویه دید ثبت می‌شوند.

نمای دیدگاه ذهنی (Subjective POV Footage)  

نمای دیدگاه ذهنی که به نام POV ذهنی هم شناخته می‌شود، نمایی است که می‌تواند زاویه‌ای را نشان دهد که شخصیت در فیلم دیده می‌شود و بیننده گویی در ذهن او قرار گرفته است. به‌طور معمول، نماهای POV بین نمایی که بازیگر در آن دیده می‌شود و نمایی که بعدتر بازیگر به آن واکنش نشان می‌دهد، قرار داده می‌شوند و باعث می‌شوند بیننده با بازیگر احساس نزدیکی بیشتری داشته باشد.

نما یا زاویه دید پان (Pan)  

 حرکت افقی دوربین، که به نام پان نیز شناخته می‌شود، به ما حس دیدن تمامی اطلاعات ضبط‌شده در یک نما را می‌دهد. با این زاویه، می‌توانیم تغییرات متعددی را ببینیم، برای مثال زمانی که یک صحنه از شب به روز تغییر می‌کند یا چندین شخصیت به‌طور همزمان ظاهر می‌شوند. با این حال، اگر از این زاویه زیاد استفاده شود، بسیاری از افراد احساس ناراحتی خواهند داشت.  

نمای ویپ پان  (Whip Pan)

در گرفتن نمای ویپ پان در فیلم‌برداری از اثر پان که پیشتر به آن اشاره شد، استفاده می‌شود. در این زاویه دوربین، به هنگام حرکت و چرخش، انتقال اطلاعات به مخاطب سریع‌تر انجام می‌شود و همچنان زاویه دوربین در ابتدا و انتهای چرخش ثابت باقی می‌ماند. نمای ویپ پان به صحنه‌های ثبت شده زندگی می‌بخشد و باعث می‌شود بیننده احساس کند در صحنه حضور دارد و همه‌چیز را به طور زنده و از نزدیک می‌بیند می‌بیند. 

نمای جرثقیل (Crane Shot)  

در نمای جرثقیل، دستگاه حمل دوربین و فیلمبردار مانند جرثقیلی عمل می‌کند که می‌تواند در همه جهت‌ها حرکت کند. استفاده از این وسیله به فیلم‌بردار اجازه می‌دهد تا روی آن بایستد و نماهای مختلفی را ثبت کند.

 نمای هوایی (Aerial Shot)

برای نماهای هوایی، فیلم‌بردار باید به سوژه نزدیک شود تا نما کامل را بیابد و امروزه معمولا این کار را با پهپادها انجام می‌دهند. به عبارت دیگر، فیلم‌برداری با پهپاد به شما کمک می‌کند سوژه‌ها را از منظری کاملاً جدید ببینید که تاکنون نمی‌توانستید ببینید. 

نمای چشم پرنده (Bird’s Eye View )  

این یک نما زاویه دیدی از بالا است که مستقیماً از ارتفاع و با فاصله مشخصی گرفته می‌شود. این نوع نما دیدگاه گسترده‌تری به مخاطبان می‌دهد و کارگردان و فیلمبردار می‌توانند جهت خاصی را برای مخاطب با آن توصیف کنند که سوژه در آن حرکت می‌کند. این نما همچنین به منظور برجسته کردن ارتباطات ویژه، یا آشکار کردن عواملی برای بیننده که فراتر از درک شخصیت است هم به کار می‌رود. در این زاویه، دوربین معمولاً با هلیکوپتر، جرثقیل یا پهپاد حمل می‌شود. 

 نمای چشم کرم (Worm’s Eye View)  

وقتی یک صحنه از پایین به بالا فیلم‌برداری می‌شود و به نام نمای چشم کرم یا دید کرم شناخته می‌شود، سوژه بزرگ‌تر از حد معمول خود می‌شود. فیلم‌بردار لنز را در پایین قرار می‌دهد تا به شیء خاصی نگاه کند. این زاویه حس آرامش به شما می‌دهد و همچنین عظمت و قدرت شخصیت در صحنه را بالا می‌برد.

نمای پایه (Pedestal Shot)  

برای فیلم‌برداری با نمای پایه، لازم است دوربین به بالا یا پایین در زمان نامشخصی حرکت کند، اما پایه آن ثابت باشد. در این نما مامور فیلمبرداری پایه دوربین را تنظیم می‌کند تا ارتفاع و زاویه دید را تغییر دهد. ساده‌ترین راه برای انجام این کار استفاده از یک سه‌پایه قابل تنظیم است.  

نمای روی دست (Handheld Shot)  

استفاده از فیلم‌برداری نمای روی دست یک مزیت است اما همچنین نگرانی‌هایی را برای بسیاری از فیلم‌برداران و فیلم‌سازان به همراه دارد. فیلم‌برداری روی دست یا فیلمبرداری دستی محتوای ضبط‌شده را به روشی نزدیک به خنثی و ایده‌آل به مخاطب منتقل می‌کند و حس واقعی‌تری برای بینندگان ایجاد می‌کند. با این حال، حتی کوچک‌ترین حرکات لرزش به‌راحتی قابل تشخیص خواهد بود. ندانستن نحوه اعمال بهترین تکنیک‌های تعریف‌شده هنگام چرخاندن دسته می‌تواند منجر به فیلمی لرزان شود که غیرحرفه‌ای به نظر می‌رسد.  

نمای زوم (Zoom)   

نمای زوم به همراه چرخش زوم حرکتی است که در فیلم‌ها بسیار از آن استفاده می‌شود زیرا اساساً گرفتن این نما نیازی به حرکت دوربین ندارد و با یک دکمه به راحتی انجام می شود. زوم دوربین فاصله کانونی را افزایش یا کاهش می‌دهد تا تصویر را کوچک یا بزرگ کند. همه دوربین‌های حرفه‌ای نمی‌توانند این کار را با کیفیت عالی انجام دهند، بنابراین فیلمبردار باید به نوع وسیله خود به هنگام انتخاب این نما دقت کند.

کلام آخر

در نهایت باید گفت که زاویه دوربین در فیلم‌برداری یکی از چهار عامل فنی مهم است. زاویه نما تعیین می‌کند چه چیزی می‌تواند در نما ظاهر شود و چه معنایی باید در این نما به بیننده منتقل شود. هر کدام از انواع نماهایی که به بررسی آ‌ن‌ها پرداختیم، در ایجاد و انتقال معنایی خاص به بینند سهیم‌اند؛ بنابراین برای به انجام رساندن فرایند روایت داستان، استفاده از نماهای متناسب با معنای آن ضروری است.